Polonyalı oyun yazarı, karikatürist Slawomir Mrozek’e ait olan ve 1958 yılında yazarın ilk tiyatro metni olma özelliğini taşıyan “Polisler” Ümit Çırak rejisi ile Sahne Üç tarafından sahneleniyor…
Mimarlık ve Felsefe eğitimi gören Slawomir Mrozek, 1950 yılında Przekroj Gazetesi’nde yazı yazmaya başlamış daha sonra edebiyata yönelmiştir. Muhalif tavrı ile ülkesindeki mevcut iktidara karşı çıkarak ülkesinden sürgün edilmiş olan Mrozek, İtalya başta olmaz üzere, Fransa’da uzun yıllar bulunmuştur. 1978’de sürgün yıllarında Fransız vatandaşlığı almış olmasına karşın, 1996’da tekrar ülkesi Polonya’ya dönmüştür…
Slawomir Mrozek, 20. yüzyılın en önemli Polonyalı oyun yazarlarından biridir. Ülkemizde pek çok eseri sahnelenmiş olan yazarın daha önce sahnelenen oyunlarının bir kısmını bende izleme fırsatı bulmuştum. En son İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda sahnelenen “Terzi” ve 2012 yılında Pervasız Tiyatro tarafından sahnelenen “Sığıntılar” adlı oyunlarını izlemiştim.
Sıkışmış, bunalmış insanı anlatan Absürd Tiyatro temelinde kaleme alınmış olan ve yorumlanan eserlerdeki ortak nokta; ideallerin ve hedeflerin anlamlarını kaybetmesi, insanın isteklerine karşın dünyanın bunun karşısında mantıksız duruşu eserlerin genel olarak iskeletini oluşturmaktadır. Eserlerin pek çoğunda biri dominant, diğeri pasif olan iki ana karakter arasında birinin diğerine baskıcı bir şekilde eziyet ettiği trajikomik bir anlatımla ortaya çıkmaktadır.
“Polisler” adlı oyun bilinmeyen bir yerde, bir zamanda ve yine bilinmeyen karmaşık bir yönetimle, çocuk krala ve onun kral dayısına yan gözle bakan herkesi tutuklama isteğiyle yanıp tutuşan polislerin acınası durumunu trajikomik bir şekilde anlatmakta.
Emniyet Müdürü on yıldır yönetimin ellinde tutuklu kalan son mahkûmu serbest bırakmamak, işinden olmamak için elinden geleni yapar… Devlet, emniyet teşkilatına bu mahkûm için ödenek sağlandığından, bu mahkûm da serbest bırakırlarsa ödenek kesilecek ve hayali yerdeki bütün teşkilatlar, hapishaneler kapatılmak zorunda kalacaktır. Ancak on yılın sonunda mahkûm suçunu kabullenir ve artık özgürlüğüne kavuşmak için komserin her dediğini kabul eder… Polisler bu durum karşısında yeni bir mahkûm bulmak için uğraşıp dururlar, bulamazlar çünkü ülkede hiç suç işlenmemektedir… Tüm halk huzur içinde yaşamakta ve hiç bir sorun bulunmamaktadır…
Ümit Çırak, absürd öğeleri dinamik bir biçimde kullanarak zaman zaman karmaşık bir yapısı olan metnin seyirciye sade ve doğrudan geçişini kolaylaştıran bir reji çalışması yapmış… Oyun 1958 yılında kaleme alınmış olmasına karşın, metne küçük dokunuşlar yaparak da günümüze yönelik bizleri düşündürmeyi kusursuzca başarmış … Üstelik bunu yaparken de kaba ucuz komediye hiç kaçmamış… Bu noktada oyunun başarılı çevirisi için Neşe Taluy Yüce’yi ve oyunun absürd yapısına hizmet eden bir sahne tasarımı içinde Ceren Evgen Çırak’ı ayrıca kutlamak gerek.
Provakatör rolünde Tolga Çıklaçiftçi içsel eylemini, psikolojik olarak sahne üzerine başarıyla aktarırken, jest ve mimikleri ile davranışsal olarak son derece başarılı bir portre çiziyor. Emniyet Müdürü rolünde Çağatay Çatal, dominant yapısı ve inanmak istediği durumlar karşısında rolünün gereğini ve jestüelliğini hiç bırakmadan, beden diliyle de sahne üstünde ki hakimiyetini başarıyla canlandırıyor, Rüzgar Aksoy ses tınısının avantajını başarıyla kullanarak, iç ve dış uyumlarını es geçmeden yazılı oyuna başarıyla canlı bir ruh katıyor. Kısa rolünde Sibel Salihoğlu son derece yalın. General rolünde Özenç Eren Yelçi, metnin ve rejinin istediği absürd yapının gereğini başarıyla canlandırıyor. Birinci perde boyunca hiç sözü olmamasına karşın oyunun bütününe müthiş bir katkı sağlayan Baran Bayraktar ise içsel aksiyonunu abartısız bir şekilde ve eylemin gereğini hiç bırakmadan başarıyla sürdürüyor.
Bir nokta da suçlu ilan edilmek için suç işlemek gerekmez gibi absürd bir vurgusu da bulunan “Polisler” titizlikle çalışılmış, keyifle yorumlanmış bir oyun olarak, bu sezon izlenmesi gerekenler listesinde yerini alıyor.
