3. Milli Kültür Şûrası’nın sonuç raporunda Devlet Tiyatroları’nın idari anlamda özelleştirilmesi düzenlemesi de yer alıyor. Rapor ayrıca kültür ürünlerinin üretimi ve tüketiminden KDV ve stopajın kaldırılmasından dizi sürelerinin kısaltılmasına birçok önemli madde içeriyor.
Bir süredir rafta bekleyen “Devlet Tiyatroları’nın özelleştirilmesi” düzenlemesi, bakanlığın “kültür” politikalarına yön verecek 3. Milli Kültür Şûrası’nın sonuç raporundan çıktı. Rapora göre devlet, şehir ve belediye tiyatroları, özel tiyatrolara benzetilerek, idari anlamda özerkleştirilecek. Ödeneklerinde de 5 yıllık süre içinde her yıl yüzde 20 oranında kısıtlamaya gidilecek bu kurumlar, “devlet teşviki ve özel iyileştirmelerle” sivilleştirilecek. Bu kurumlarda çalışan çoğu sanatçı, “emekliliğe” teşvik edilecek. Bundan böyle sahne sanatları repertuvarlarında yerli ve yabancı eser dengesi, “milli değerler” gözetilerek sağlanacak. Devlet orkestralarının performansları denetlenecek.
3-5 Mart arasında yapılan 3. Milli Kültür Şûrası’nın sonuç raporu yayımlandı. Raporda yer alan çarpıcı başlıklar özetle şöyle:
Kültür Fonu
Bakanlığın kültür ve sanat niteliği olan mal ve hizmet ürünlerini özel sektörden doğrudan satın alabilmesine imkân sağlayacak bir kültür fonu kurulacak. Özel sektör sponsorluğunun vergi muafiyeti ile özendirilmesi sağlanacak. Yetenek sahibi insanların ve girişimcilerin teşvik edilmesi için, başta İstanbul’un yeni oluşturulacak bölgesinde olmak üzere, “kuluçka programları” yürütülecek.
Sahne Sanatlarına “Milli Değer” Ayarı
Sahne sanatları repertuvarlarında yerli ve yabancı eser dengesi, “milli değerler” gözetilerek sağlanacak. Kamu bütçesi ile yönetilen kültür ve sanat kurumlarının idari özerklikleri sağlanacak. Ödenekli tiyatrolar, özel tiyatrolara benzetilerek özerkleştirilecek. Raporda, “ödenekli tiyatrolar, bürokrasiden kurtulacak ve devlet amir konumu yerine hami konumuyla var olacak” denildi. Ödenekli tiyatroların imkânları, özel tiyatrolar, seyirlik sanatlar, halk dansları grupları, sahne gösterileri, gösteri ve müzikalleri de kapsamına alacak.
Haksız Rekabet İçin Şartlar Eşitlenecek
Özel tiyatro ve kurumlarda yerli oyunlarla amatör topluluklara verilen devlet desteği, ödenekli tiyatrolara ayrılan bütçelere yakın miktarda artırılacak. Bunun için objektif kriterler getirilecek ve şartlar kolaylaştırılacak. Ödenekli tiyatrolarla, özel tiyatrolar arasındaki, “haksız rekabet”in giderilmesi amacıyla, “şartların eşitlenmesi” sağlanacak. Bunun için ya özel tiyatrolar, ödenekli tiyatro kurumlarının imkânlarıyla donatılacak veya ödenekli tiyatroların 5 yıllık süre içinde her yıl yüzde 20 oranında ödenek kısıtlamasına gidilecek ve devlet teşviki ve özel iyileştirmelerle sivilleştirilecek. Ödenekli sanat kurumlarında, “sanatsal niteliğin artırılması” için mevzuat güncellenecek. “Sanat kurumlarının iyileştirilmesi” gerekçesiyle kadro istihdamı sağlanacak ve genç sanatçıların yetişmesi için emeklilik teşvik edilecek.
Eseri Sahnelenmese Bile Telif Ücreti
İstanbul Atatürk Kültür Merkezi ve muadilleri, bina ve yönetsel olarak canlandırılacak. Dünya standartlarında ve kentsel hafızayı içine alacak sahneler inşa edilecek. Yerli eser üretimi adına telif haklarında teşvik edici düzenlemeye gidilecek. Eser sahiplerinin eseri sahnelenmese bile repertuvara kabul edilmesi halinde eser sahibine telif ödenecek. Samsun, Hatay, Kayseri ve Gaziantep’te Devlet Tiyatroları Bölge Müdürlükleri açılacak. Türk sahne sanatları adına milli bir sanat vakfı oluşturulacak ve vakfın seçimle ve özel bütçe ile çalıştırılması sağlanacak. Özel ve ödenekli kurumlardaki sahne sanatçılarının askerlikten muaf olmaları sağlanacak.
İstanbul Sinema Enstitüsü
Ortak kültürel hafızaya sahip ülkelerin de dahil olduğu İstanbul merkezli bir sinema fonu ve sinema enstitüsü oluşturulacak. Ortak filmler yapılacak. Savaş, göç gibi olayların yaşandığı otantik mekânlar, film çekimleri için değerlendirilecek.
Türk Dizileri Denetlenecek
Türk dizi sektörü, evrensel insani değerlere uygun içerik açısından denetlenecek; bu dizilerin Türk kültür ve medeniyetini tanıtma, sevdirme ve Türk markalarını özendirme aracı olarak kullanılması sağlanacak. Türk sinema arşivi, müzesi ve Yeşilçam sinema platosu kurulacak. Ödül alan sinema yapımları için seyirci bileti üzerinden destek verilecek. Dizi süreleri dünya standartlarına indirilecek. Kültür ürünlerinin üretimi ve tüketiminden KDV ve stopaj kaldırılacak.
Sanat Kurulu Geliyor
Devletin kültür sanat projelerine vereceği desteklerin belirlenmesi için idari ve mali açıdan özerk, devlete bağlı yöneticilerin yanı sıra sanatçılar, STK’lar, üniversiteler gibi katılımcılarla bir sanat kurulu kurulacak. Özel ya da kamu ayrımı olmadan her ölçekte kültür sanat faaliyeti topluluk ve sanatçı bu kurulca desteklenecek. Devlete bağlı müzik toplulukları, orkestralar ve korolarda çalışan sanatçılar için ölçme değerlendirme kriterleri geliştirilecek, performansları denetlenecek.
Şiir Dersi
TV kanalları için hazırlanan müzik programlarının kaliteli ve eğitici nitelikte olması sağlanacak. Popülist yaklaşımlar ve izlenme oranı kaygısı yerine, “toplumun müzik zevkinin yükseltilmesi” hedeflenecek. Sanat tarihi dersleri lise müfredatına eklenecek. Şiir, bağımsız bir ders olarak öğretim programlarına alınacak. Üniversiteye giriş sınavının sadece test metodu ile değil, dil ve ifadenin ölçülebileceği yazma becerisini geliştirmeye yönelik uygulamaya dönüştürülecek. Bu uygulama, lisenin son 2 yılında yapılacak ve başarılı olan öğrenciler üniversite sınavına girebilecek.
“Ahlaki Öncelikleri Olan” Mimari
Medyada, “milli kültür” unsurları artırılacak; milli kültürü koruyucu ve geliştirici içerikler hazırlanacak.“Ahlaki öncelikleri ve sınırları olan” bir mimari tavır geliştirilecek. Alternatif konut inşa yöntemleri özendirilecek. Uygun bölgeler için kerpiç teknolojisi gündeme getirilecek. 25-50-100 bin nüfuslu İslam şehir mimarisine uygun az katlı ve bahçeli meskenlerden oluşan mahalle eksenli yeni şehirler inşa edilecek.
Projeler Tartışmaya Açılacak
Tarihsel ve sosyolojik olarak toplum hafızasında yer etmiş mekan ve yapılara yönelik fiziki müdahalelerde herkesi ilgilendiren ve etkileyen yapıların inşaası ve yenilenmesi, restorasyonu veya yıkılmasından önce kamuoyu bilgilendirilecek ve projeler tartışmaya açılacak. “Ev kadınlığı ve anneliğin itibarı” özenle korunacak, Gençleri, evliliğe özendirici çalışmalar yapılacak.
Kaynak:Milliyet / Ayşegül Kahvecioğlu – Ankara
