Bu yazı, 23. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında Tiyatro Eleştirmenleri Birliği (TEB) tarafından üçüncü kez düzenlenen Eleştiri Atölyesi’nde kaleme alınmıştır. 27 Kasım – 1 Aralık 2019 tarihleri arasında, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), İstanbul Üniversitesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü ve Goethe Enstitüsü’nün destekleri ile gerçekleştirilen atölye, Almanya’nın en büyük gazetesi Süddeutsche Zeitung’un tiyatro editörü olan eleştirmen, gazeteci, eğitimci ve yazar Christine Dössel’in moderatörlüğünde ve öğretim üyesi Doç. Dr. Hasibe Kalkan ile TEB 2. başkanı Nalân Özübek’in koordinatörlüğünde yürütülmüştür. Atölye sürecinde genç eleştirmenler tarafından yazılan eleştiri yazılarını dergimizden (www.tiyatrodergisi.com.tr ) takip edebilirsiniz.
Foto: Önder Yalçın
Bitmeyen Yangınlara Ağıtlar
Aysen Mede (*)
Tecavüz, suçlama, asma, yakma, işkence, intikam, acı ve insanların yüreğinde yangınlar, keder, umut. 23. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında sahnelenen “Yangınlar”, bir kadının sessiz kalıp anlatmadığı, anlatamadığı hikayesini anlatıyor. Yine İstanbul Tiyatro Festivali ile tanıdığımız Wajdi Mouvad’ın bu oyununun yönetmen koltuğunda ise Murat Daltaban oturuyor.
Lübnan İç Savaşı sırasında yaşanan yıkım oyunun tüm atmosferine hakim. Yüzleri peçelerle, ipliklerle, kumaşlarla örtülü insanlar görüyoruz. Sanki yüzyıllardır hareket etmeden oturan, sanki yüzleri kumaşla değil acıyla kapatılmış figürler. Aşkın, acının, sevincin, yıkımın hepsine şahitlik eden figürler. Uzun soluk giysilerini sürükleyerek başkalarının da yüzlerini kapamaya gidiyorlar hep.
Oryantal müzikler duyuyor ve mor, turuncu, pembe ışıklar, sisler içinde geçmişin izlerini görüyoruz oyunda. İkiye ayrılan sahne, iki farklı dünya, iki farklı zaman dilimi sunuyor seyirciye. Bir annenin vasiyetinin okunuşuyla başlayan oyun, tansiyonu hep yüksek tutuyor, gerek sözle gerek ambiyansla gerek müzikle. Salt kelimelerle yeterince acı olan oyun, melodramatik atmosfer ve yer yer abartılı oyunculuklarla ağdalı, ajite bir anlatıma dönüşüyor. Vasiyetin ardından annelerinin izini arayan ikizler, o sisli dünyanın içine girince modern zamana ait tavırlarının yerine geçmiş atmosferin izin verdiği acılı tavırlara sert bir geçiş yaşıyor.
Foto: Önder Yalçın
Oyunun kahramanı, ‘şarkı söyleyen kadın’ı Nawal, ‘Orta Doğu’nun bitmeyen yangınları’ içinde elinden aldıkları oğlunu arıyor, şarkılar söylüyor ama bulduğu oğul onun laneti oluyor. İokaste gibi kendini öldürmüyor, susmayı seçiyor, başına gelen felaketi yazıyor ve saklıyor Nawal.
Geçmişte verilmiş bir söz yerine getirilmeye çalışılıyor çocukları tarafından, başarılı da oluyorlar ancak adalet yerini bulmuyor. Oyun aslında biraz da bunu anlatıyor, yaşanılan acıların ardından ne yapılırsa yapılsın sarılamayacak yaralar açılıyor. Ne zaman ne intikam ne özgürlük bu yaralara merhem olabiliyor.
Oyun çok da uzak olmayan bir dünya sunuyor bize, tüm yaşanan acılar hemen yanı başımızda, içimizde devam ediyor ancak dönüp bakmaya kimsenin yüreği yetmiyor. Yürekleri adeta burkarak olanları daha da acılı hale getiren oyun, bir çözüm sunmuyor, yalnızca artık bir anlamı kalmamış olan bu davanın, savaşın bitmesini diliyor.
Aysen Mede (*) : İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi – Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü öğrencisi
Foto: Önder Yalçın
Görseller: http://html.iksvphoto.dphoto.com/album/67303p/photo/64355459
Oyunun Künyesi:
YANGINLAR
NİLÜFER BELEDİYESİ KENT TİYATROSU
- Yazan: Wajdi Mouawad
- Yöneten: Murat Daltaban
- Çeviren: Ayberk Erkay
- Yönetmen Yardımcısı: Özlem Daltaban
- Koreografi: Tan Temel
- Müzik: Oğuz Kaplangı
- Dekor ve Işık Tasarımı: Cem Yılmazer
- Kostüm Tasarımı: Tomris Kuzu
- Yönetmen Asistanı: Gökhan Kum
- Koordinatör: Emre Feza Soysal
- Yapım Gerçekleştirme: Barış Ayas, Buket Tanrıseven, Meral Kaya, Önder Yalçın, Özlem Sunalp
- Sahne Amiri: Halil Küreş
- Oynayanlar: Adem Mülazim, Ayşe Gülerman, Barış Ayas, Batuhan Pamukçu, Gökhan Kum, Melisa İclâl Yamanarda, Mesut Özsoy, Oğulcan Arman Uslu, Oğuzhan Ayaz, Pınar Hande Ağaoğlu, Zeynep Çelik Küreş
