Sıfır Noktasından “Othello”

Bu yazı, 6. Nilüfer Tiyatro Festivali kapsamında, 30 Mart-5 Nisan 2018 tarihleri arasında Prof. Dr. Beliz Güçbilmez ve gazeteci Bahar Çuhadar’ın moderatörlüğünde düzenlenen ‘Genç Eleştirmenler’ atölyesi kapsamında yazılmıştır. Bir hafta süren atölyeye 9 Eylül, Süleyman Demirel, Kocaeli, Ankara-DTCF, Atatürk ve  Uludağ üniversitelerinin oyun yazarlığı ve/veya dramaturji bölümlerinden toplam dokuz öğrenci katılmış, atölye kapsamında altı oyun izlenmiş ve değerlendirilmiştir. Atölyenin sonunda öğrenciler tarafından kaleme alınan eleştiri yazılarını, kültür sanat ve tiyatro portalları Hürriyet Kitap Sanat, Tiyatro Dergisi ve Mimesis’te takip edebilirsiniz.

*Yiğit Koçyiğit
m.yigitkocyigit@gmail.com

Küçük Salon’un yorumladığı “Othello”da, Iago’nun entrikalarını ve adeta ‘kuklalaştırdığı’ oyun kişilerini nasıl kullandığını izliyoruz. Bütünlüklü bir yapı kurmayı başaran oyun ekibi, değme cambazlara taş çıkartan performanslarıyla, koca oyunu göz açıp kapayıncaya kadar anlatıyor.

Emre Tandoğan ve Elif Arman tarafından 2014’te kurulmuş olan Küçük Salon, 30 kişilik mekânıyla Kadıköy’de izleyicisiyle buluşan bir tiyatro topluluğu. 6. Nilüfer Tiyatro Festivali kapsamında William Shakespeare’in “Othello” adlı tragedyasıyla Bursa seyircisinin karşısına çıkan ekip bu klasikleşmiş oyunu farklı bir yorumla sunuyor.

Mağripli ve siyahi bir komutan olan kahraman Othello güzeller güzeli Desdemona’ya âşıktır ve genç âşıklar Desdemona’nın babasından habersiz evlenirler. Othello’nun dostu gibi görünen Iago; kendi eşi ile Othello’nun birlikte olduğunu düşündüğü için, Desdemona’ya âşık olan Roderigo’yu, Desdemona’nın babası Brabantio’yu ve dolaylı olarak Othello’nun emir subayı Cassio’yu manipüle eder ve hepsini Othello’nun başına sarar. Othello yiğitliği ve aşkıyla Venedik Dükü’nün karşısında haklılığını ispatlar. Asıl hikâye de bundan sonra başlar. Başını Iago’nun çektiği entrikalar nedeniyle Othello, eşi Desdemona’nın sadakatini sınar.

Oyunun ismi her ne kadar “Othello” olsa da aslında Iago’nun sözde intikamını almak için ilmek ilmek işlediği entrikaları ve adeta ‘kuklalaştırdığı’ oyun kişilerini nasıl kullandığını izliyoruz. Finalde Iago’nun oyun boyunca enstrümanı olan insan yine Iago’nun trajik hatası oluyor ve onun sonunu getiriyor. Oyunun dramaturgları Emre Tandoğan ve Elif Arman da öyle düşünmüş olacak ki koca bir oyunu bize Iago’nun gözünden veriyor. Bütün oyun kişileri, herkesin kötü olduğu ve mazlumların da henüz kötülük yapma fırsatı olmadığı için mazlum olduğu bir kara filmdeki gibi tekinsiz bir zeminde ilerliyor.
Emre Tandoğan’ın yönettiği oyun boyunca metinde geçen siyasi ve politik meseleler mümkün olduğunca oyunun dışında tutulmuş. Geriye sadece kadın-erkek düzlemindeki hareketlerin takibi kalıyor. Böylece bu tragedyanın sıfır noktasına inilmiş oluyor.

Oyun ekibi, seyirciler yerini alırken, oyun başlayıncaya kadar sahnede hareketsiz bir şekilde duruyor. Sahnede bakıldığında alışılmışın dışında halatlardan, makaralardan, yükseltilerden ve tırmanma araçlarından oluşan bir dekor bekliyor sizi. Sahneye dekor olarak yerleştirilen her şeyin iyi yazılmış bir öykü gibi mutlaka bir kullanımı var. Yükseltiler, tırmanma halatları ve makaralar oyundaki anlatılar ve diyaloglar doğrultusunda alegorik bir anlatım oluşturulacak şekilde kullanılıyor. Söylenen sözlerin ardındaki niyetin bu şekildeki iz düşümü seyirciye iki farklı koldan ilerleyen bir izlek sağlıyor. Değme cambazlara taş çıkaracak şekilde seyircinin üstünden uçan, sahnenin tepesine tırmanan ve güç kullanmayı gerektiren hareketlerle bir performans sergilenirken oyunculuklar da geri planda kalmıyor.

Bütünlüklü bir yapı ve dil kurmayı başaran oyun ekibi (Cenk Dost Verdi, Anıl İnce, Elif Arman, Derya Günaydın) koca oyunu, göz açıp kapayıncaya kadar, heyecanlı bir şekilde anlatıyor. Son olarak bir de, günümüzün zamansızlıktan şikâyet eden insanının yeni takıntısı olan ‘minimal’ bir sürpriz bekliyor sizi.

‘Othello’ 4 ve 5 Mayıs’ta saat 20.30’da Küçük Salon’da izlenebilir.

*Yiğit Koçyiğit, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Tiyatro Bölümü, Dramatik Yazarlık Anasanat Dalı öğrencisidir.