Geçtiğimiz yıl Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları (BÜO) mezunlarının gerçekleştirdiği Fiziksel Eylemler Atölyesi bu sene 12 Ekim – 15 Ekim tarihleri arasında dijital ortamda gerçekleştirildi.
BÜO mezunlarından Büşra Karpuz, Günkut Güven, İlker Ergün, Maral Çankaya ve Özgür Eren’in fiziksel eylem unsurlarının dijital ortamda nasıl çalışılabileceğine dair yaptığı araştırmanın sonuçları İstanbul Amatör Tiyatro Günleri’ni (İATG) düzenleyen gruplarla paylaşıldı. Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü (BÜFK), Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları ve İTÜ Taşkışla Sahnesi’nden (TS) dansçı, müzisyen ve oyuncu öğrenciler atölyede katılımcı olarak yer alırken Yeditepe Üniversitesi Oyuncuları’ndan (YÜO) öğrenciler ise gözlemci olarak atölyeye katıldı. Online iletişim araçlarıyla evlerinden bağlantı sağlayan katılımcılardan 2×2 metrelik boş bir alan ve görüntülü görüşme için yeterli bir internet altyapısı talep edildi.
Seminerin ardından atölye uygulama bölümü ile devam etti. Atölyenin uygulama bölümü vücut çalışması ve fiziksel eylem öğelerinin çalışıldığı eylem çalışmaları olmak üzere iki aşamadan oluşuyordu. Bu çalışmalar boyunca dijital ortamda vücut çalışmasının ve fiziksel eylem çalışmasının nasıl gerçekleştirilebileceğine odaklanıldı.
Vücut çalışmalarının bir eylem bağlamında yapılması hedeflenirken, araştırma başlığı olarak Frey Faust’un geliştirdiği “Axis Syllabus” yöntemi ele alındı. Bu yöntem ile kurgulanan vücut çalışmasında “fasya ısıtma”, “adım çalışması”, “iç monitor çalışması”, “düşme ve kalkma”, “esneme”, “güçlendirme” ve “tension-release” çalışmaları bulunuyordu. “Axis Syllabus” yönteminin araştırma aşamasında dansçı Banu Açıkdeniz ile bir ön hazırlık çalışması yapıldı. Vücut çalışmaları boyunca katılımcılardan ilk üç bölümde (adım çalışması, iç monitor ve düşme-kalkma) “kaçma” eylemi çerçevesinde bir hikaye oluşturmaları talep edildi. Bir saat süren vücut çalışmasının ilk 15 dakikasında katılımcılar, bahsi geçen üç bölümü akışlarına uygun icra etti; ardından bu üç bölüm ve geri kalan bölümler üzerine teknik çalışmalar yapıldı. Vücut çalışmasının akış bölümünde hikayeden kopuk bir anlatım oluşturulmamasına dikkat edildi. Birbirinden farklı yerlerde olan performer’lara hareketlerin sakatlığa yol açmayacak şekilde nasıl aktarılabileceği vücut çalışmalarının odağına alındı. Vücut çalışması yürütücüleri iki kamera kullanarak katılımcılara hareketleri en doğru şekilde göstermeyi ve anlatmayı hedefledi. Kullanılan sabit kamerada çalıştırıcı sürekli takip edilirken hareketli ve genelde yakın plan için kullanılan kamerada hareketlerin ayrıntısı gösterildi. Aynı zamanda iki dış monitör vücut çalışmalarına dair yaptıkları geri dönüşler ile çalışmayı yönlendirdi.
Fiziksel Eylemler Yöntemi’nin kavramları ise Jean Benedetti’nin Stanislavksi and The Actor adlı kitabından yola çıkılarak çalışıldı. Egzersizler, William Shakespeare’in Romeo ve Juliet adlı oyununda bulunan eylemler bağlamında oluşturuldu. Bu kaynağa ek olarak atölye yürütücüleri, kamera karşısında yürütülecek oyunculuk çalışmalarına bir zemin hazırlaması için Bill Britten’ın From Stage to Screen: A Theatre Actor’s Guide to Working on Camera [Sahneden Ekrana: Kamera Önünde Çalışmak Üzerine Tiyatro Oyuncusunun Rehberi] adlı kitabı incelediklerini açıkladı. Bu kaynaktan yola çıkarak atölyenin uygulama bölümü boyunca performer’ın kamerayla nasıl bir ilişki kurduğu, kameraya doğrudan bakılan anların yarattığı etki, kamera açılarının nasıl olabileceği, performer’ın mizansenini kameraya göre nasıl ayarlayabileceği gibi noktalar araştırıldı.
Atölyenin ikinci günü vücut çalışmasının ardından, “yönelim doğrulama”, “organik eylem”, “dramatik eylem” egzersizleri üzerine çalışıldı. Bu çalışmalarda performer’ın kamerada görünmeyen kişiler ve nesnelerle nasıl ilişki kurabileceği odaklanılan noktalardan biri oldu.
Atölyenin üçüncü gününde “zihinsel eylem”in öğelerinden “konsantrasyon ve odaklanma” başlığından “dikkat nesnesi” ve “ dikkat çemberleri” egzersizleri, “imgelem” başlığından “öncesini yazma” egzersizi ve son olarak “alt metin” başlığından “iç monolog” egzersizi yapıldı.
Atölyenin son gününde ise “tempo-ritim” öğesinin alt başlıkları “dışsal tempo-ritmin zihinsel durumlara etkisi”, “zihinsel durumların dışsal tempo-ritme etkisi” ve “karşıt tempo-ritim” kavramlarına odaklanıldı. Aynı zamanda farklı tempolarda gerçekleştirilen basit eylemler bütün katılımcılar tarafından aynı anda icra edildi. Katılımcılar ve gözlemciler değişen tempo-ritim ile kimi zaman dramatik kimi zaman mizahi anlamların oluştuğunu değerlendirdi.
Atölyenin sonunda katılımcılar ve gözlemciler atölye ile ilgili görüş ve yorumlarını paylaştı. BÜO’dan Cansel Kademli dijital ortamda düzenlenen vücut çalışmalarına eylem çalışmasını dahil etmenin, kulüp çalışmalarında değerlendirilebilecek bir yöntem olduğunu belirtti. Aynı zamanda BÜO’dan Sait Hızlı tempo-ritim egzersizlerinin açıklayıcı olduğunu vurguladı. TS’den Aylin Ece Atasoy ve Dilara Türkoğlu ev içinde yapılan çalışmalarda konsantrasyonun zor sağlandığını ve geniş bir çalışma alanına herkesin sahip olamayacağını dile getirdi. Bu noktada kulüplerin ve okulların ne gibi altyapılar sağlayabileceği ele alındı. TS’den Aylin Ece Atasoy fiziksel olarak bir arada katılınılan atölyelerde çalışma aralarının grupların birbirini tanıması açısından daha olanaklı olduğunu, bunun dijital ortamda nasıl yapılabileceğini araştırmanın önemli olduğunu belirtti. BÜFK’ten Öyküm Ural yönelim doğrulama egzersizlerinin müzik çalışmalarında enstrüman kullanımı için adapte edilebilecek bir egzersiz olduğunu değerlendirdi. BÜO’dan Tolgahan Ener fiziksel eylem icralarında kamera karşısında başka bir oyuncuyla nasıl ilişki kurulabileceğine dair atölye sayesinde fikir sahibi olabildiğini belirtti. Son olarak, BÜFK mezunlarından Aysu Yumuşak atölyede birden fazla kamera kullanımının olduğu bölümlerin dijital üretimler ve dijital ortamda yürütülen çalışmalar için açıcı olduğunu hatırlattı. Atölye yürütücüleri, kendi kulüplerinde temel oyunculuk eğitimi veren katılımcıların, muhtemelen dijital ortamda verecekleri oyunculuk eğitimini bu atölyedeki deneyimlerinden hareketle geliştirebileceklerini hatırlatarak atölyeyi sonlandırdı.
Kaynak: http://www.mimesis-dergi.org/2020/10/fiziksel-eylemler-atolyesi-dijital-ortamda-gerceklesti/
