Pınar Çekirge
Asude Zeybekoğlu’nun, 1960’ların hemen başında, Jacques Deval’den dilimize çevirdiği “Şahane Züğürtler” (Tovarisch) bir kez daha Haldun Dormen’in kusursuz rejisiyle, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda sahnelenmeye başladı.
Başarılı oyunculukları, sahne ve kostüm tasarımlarıyla, yazıldıktan 83 yıl sonra, Prens Mikael Aleksandroviç Uratiyef ve Altes Emperyal Granddüşes Tatiana Petrovna Uratiyef ile yeniden karşılaşmak ne hoş, bilseniz. Umarım yakın bir gelecekte Anastasiya Nikolayevna Romanova ile de hasret gideririz. Belleğim beni yanıltmıyorsa, Burçin Oraloğlu, Gülistan Güzey’li bir kadrodan izlemiştim, “Anastasiya”yı. Çok sene geçmiş aradan. Şimdi düşünüyorum da, unutamadığım oyunlardan biridir o da. Hep o melodram lezzeti kalmış içimde. O buruk, hüzün, gözyaşı kokan esinti ve o belirsizlik. Sahi, Anastasiya yaşıyor muydu?
Her şeyden önce, “Şahane Züğürtler”in teksti çok güzel, git gel, tekrar altı çizilip okunacak replikler içeriyor… Sahne estetiğinin yanı sıra, diyalogların rahatlığı, hele ilk andan itibaren, neredeyse tüm salonun alkışlarla eşlik ettiği Oçi Çorniye şarkısı.
Haldun Dormen, Ayfer Feray, Nisa Serezli, Turgut Boralı’lı kadrodan, yaşım gereği izleme imkanım olmamıştı “Şahne Züğürtler”i. Ama şanslıydım, 1990’larda Haldun Dormen, Nevra Serezli, Sevil Üstekin, Fuat İşhan’dan seyretmiş ve kelimenin tam anlamıyla hayran kalmıştım. Hatırlıyorum, oyun biter bitmez gişeye koşmuş, bir sonraki hafta için bilet almıştım hemen. Sonra bir daha…
Ve neredeyse yirmi altı yıl sonra, Goraçenko, George, Lady Karrigen, Dubief, Louise, Kont Brekenski, Helene,Tatiana ve Mikalel ile buluşmak ne güzel, ne iyi geldi bana, anlatamam. Özellikle de Charles ve Fernande Dupontlar.
Sahneye konuştaki ustalık, oyunculuklardaki samimiyet ve sıcaklık izleyiciye derhal geçiyor zaten… Her replik, her devinim ve dekor, giysi, aksesuvar oyunun mantığıyla, baştan sona uyum içinde. Nasıl desem, demi, tadı yerinde bol kremalı pasta kıvamında bir oyun “Şahne Züğürtler”. Çapaksız, akıcı.
Haldun Dormen her zaman olduğu gibi, yine oyuncuların sahnede tüm enerji ve yaratıcılıklarını öne çıkartmalarına özen göstermiş.Önceki yıllarda kendisiyle yaptığım iki ayrı röportajda bu konuya değinmiş, ‘oyuncunun sahnede serbest kalmasının piyese kattığı sahicilik ve özgünlük’ten bahsetmişti.
Charles – Nedeni var mı? Paris’teki Beyaz Rus’ların hepsi ya kont, ya baron. Benim gibi solcu bir milletvekili evinde hizmetçi, uşak diye böylelerini nasıl alır? Öyle değil mi karıcığım?
Her türlü abartıya elverişli Charles ve Fernande Dupont karakterlerinde Hakan Güner ve Süeda Çil son derece başarılı ve içten bir oyunculuk sergiliyorlar… Altını çizerek belirtmeliyim ki, oyuna kattıkları dinamizm övgüye değer. Rolleriyle kurdukları doğru ilişkinin yanı sıra; Mizanseni, tonlaması iyi ölçülmüş, tutarlı, zengin bir yorum getirmişler yaşar kıldıkları kimliklere. Özellikle Dupont çiftinin Uşak ve Oda Hizmetçileri’nin gerçek ünvanlarını öğrendikleri andan itibaren içine düştükleri şaşkınlık ve panik hissini (tüm boyutlarıyla yaşayıp yaşatarak, duygudan duyguya geçişleriyle oyunculuktaki maharetlerini adeta doruğa taşıyorlar) o kadar etkileyici biçimde yansıtıyorlar ki… Oyunun sık sık alkışlarla kesilmesi de zaten bunun en güzel kanıtı, değil mi?
Mizah çizgisini ve o derin hüznü yitirmeden gelişen konusu, akıcı sahnelenmesi, düşmeyen temposuyla “Şahane Züğürtler”: Belleklerden kolay silinmeyecek Haldun Dormen rejisi ve özel sahne üslubu kadar, ışık, dekor, giysi tasarımı, tüm kadronun yek diğeriyle son derece uyumlu, başarı çizgisinin çok üzerindeki kusursuz ekip oyunculuğu, beden dilleri, tepkileri, doğru karakter çözümlemeleri, dinamizmiyle sanırım ‘Dormen Tarzı’ oyunlara duyduğumuz hasreti fazlasıyla gideriyor. Derme çatmalıktan, her türlü ucuzluktan uzak, sezonun en sükseli oyunlarından biri hiç kuşkusuz “Şahne Züğürtler”. Tiyatro seyretmenin keyfini yaşamak isteyen herkesin izlemesini, öneririm… Bu randevuyu sakın kaçırmayın.
