Serkan Fırtına, Cihan Atakul’un “Politik Tiyatro ve Nazım Hikmet” kitabına ilişkin yazdı.
Cihan Atakul, Süleyman Demirel Üniversitesinde sahne sanatları bölümünde lisans ve yüksek lisans eğitimi almış genç bir araştırmacı. Uzun zamandır sürdürdüğü ve bu yıl içinde tamamladığı yüksek lisans çalışmasını “Politik Tiyatro ve Nazım Hikmet”* adıyla kitaplaştırdı. Dramatik Yayınları Kuram Dizisi içinde yayımlanan yapıt; yaşamı, eserleri ve mücadelesi ile geçtiğimiz yüzyıla damgasını vuran Nâzım Hikmet’in tiyatro yolculuğunu, politik tiyatronun dünyadaki öncü örnekleri ile birlikte inceliyor.
Nâzım Hikmet, tiyatromuza kazandırdığı eserleriyle çağdaşı birçok aydını etkilemeyi başarmasının yanı sıra, günümüze de ışık tutan büyük bir çınar. Kitapta; yaşam ve sanat arasındaki ilişkiyi, burjuva sanat anlayışlarına karşı açıklayan politik tiyatronun öncülerinden Erwin Piscator ve Bertold Brecht’in uygulamalarının Nâzım Hikmet oyunlarındaki etkileri örneklerle inceleniyor.
POLİTİK TİYATRO ÖRNEKLERİ İNCELENİYOR
İki bölümden oluşan kitabın birinci bölümünde; Birinci Dünya Savaşı ve Politik Tiyatronun Ortaya Çıkışı başlığı altında, Birinci Dünya Savaşı’nın nedenleri ve sonuçları, weimar cumhuriyeti dönemi alman toplumu ve tiyatro ilişki, marksist estetik ve politik tiyatronun doğuşu ve politik tiyatronun amacı ve özellikleri gibi konular ele alınıyor. İkinci bölümde Nazım Hikmet Oyunlarında Politik Tiyatronun Etkileri başlığı altında, Toplumcu gerçekçiliğin ülkemizdeki öncü yazarlarından biri olan Nâzım Hikmet’in, yaşadığı çağın sosyal, ekonomik ve siyasal çıkmazlarını ustaca gözlemleyerek eserlerine yansıttığı tiyatro anlayışı ve oyunlarındaki politik tiyatro örnekleri inceleniyor.
Kitapta, Nâzım Hikmet tiyatrosunun , Anadolu’daki köklü halk tiyatrosu geleneğinden, gölge oyunlarından, meddahlıktan, orta oyunundan, Marksizmden, toplumcu gerçekçi sanat anlayışından ve işçi sınıfının iktidar arayışının gündelik hayata yansımasından beslenen zengin bir içerik taşıdığı vurgulanıyor. Kitapta, oyun konularını efsanelerden, Anadolu insanın gündelik yaşamından, bilimsel gelişmelerden, tarihten ve egemen sistemin yarattığı olumsuzlukların yaşama yansımalarından alan Nâzım Hikmet’in, Yalancı Tanık, Kafatası, İvan İvanoviç Var mıydı Yok muydu? adlı oyunları politik tiyatro bağlamında oyunlardan örnek sahneler sunarak ayrıntılı bir şekilde analiz ediliyor. Daha sonra Nâzım Hikmet’in diğer oyunlarına da genel bir başlık altında değinen kitap; Cihan Atakul’un çalışmasında öne çıkardığı konuları değerlendirdiği sonuç bölümü ile tamamlanıyor.
ÖĞRENCİLER İÇİN KAYNAK KİTAP
Politik Tiyatro ve Nazım Hikmet’in tiyatro eğitimi gören öğrencilere kaynak kitap olmasının yanı sıra tiyatro uygulayıcılarının da kütüphanesinde bulunması gerekiyor. Özellikle günümüzde unutturulmaya çalışılan politik tiyatronun nitelikli bir şekilde yapıldığında ne kadar başarılı sonuçlar doğurduğu anlaşılabilir.
Bu konudaki kuramsal bilginin sınırlı oluşu, eserin önemini arttırıyor. Dramatik Yayınları’nı özverili çalışmalarından dolayı kutlamak gerek. Kuramsal kitapların satış rakamlarının azlığını bilerek inadına yeni ve güzel bir dünya hayalini yansıtan böylesine önemli eserleri yayın programlarına almaları çok güzel. Kuram Dizisi içinde daha birçok faydalı eserle karşılaşacağımıza eminim.
*Cihan Atakul, Politik Tiyatro ve Nazım Hikmet, Dramatik Yayınları, 2020, 160 sayfa
Kaynak: https://www.evrensel.net/haber/415689/n-zim-hikmet-ve-politik-tiyatro
