DREAMBAZAAR (yaratım, Aralık 2019)
Bu; imkansızı gerçekleştirme değil,mümkün olanı tüketme meselesidir.”
Gilles Deleuze
ŞUBAT TARİHLERİ – KOMA SAHNESİ
9 ŞUBAT PAZAR : 17.00
17 ŞUBAT PAZARTESİ: 20.30
29 ŞUBAT CUMARTESİ: 15.00 ve 19.00
Künye:
Tasarım / yazan / oynayan: Can Bora
Yönetmenler: Can Bora & Ufuk Şenel
Hareket tasarımı: Ufuk Şenel
Işık tasarımı & dramaturgi: Ayşe Sedef Ayter
Dekor-kostüm tasarımı: Meltem Çakmak
Ses tasarımı: Eda Er
Yapım: berika
web: can-bora.com
DreamBazaar, Casa dell Arte Bodrum, ArtEZ MTP Arnhem/ Hollanda ve K2 – Urla Nefes Alanı’ndaki rezidans süreçleri boyunca yaratılmıştır.
Küçük bir fide için büyük bir yolculuk…
ya da Dünya’yı daha iyi bir yer haline getirmek için çıkılan bir göç hikayesi…
“Sadece büyümeni istiyorum!”
Disiplinlerarası estetiğiyle yaratımlarını sürdüren berika, Samuel Beckett’in dünyasından ilhamla (tiyatro, televizyon ve koreografi için yazılan tüm eserleri) üretilen son yapımı DreamBazaar’da yeniden tiyatro ve hareketi birbirine örerek alışılagelmişin dışında bir sahneleme sunuyor. Performatif ögeler metin yardımıyla absürd bir hale bürünürken, oyuncu ve gerçek oyuncu kavramlarına da göz kırpıyor.
“Her şey -ecek ve -acak üzerine kurulu!
Konu: Küresel ısınmanın iyice kendini belli ettiği bir zamanda, Adem doğumgününü evde “bekleyerek” yalnız başına geçirir. Adem, içinde bulunduğu gerek bireysel gerek küresel zorlu şartlara rağmen hem bitkisini hem de kendisini “büyütmek” için var olan tüm ihtimalleri sonuna kadar tüketerek bambaşka bir ihtimalin kapısını bulmaya çalışır.
DreamBazaar; ekolojik alarm, unutulan adetler, modern insanın doğa(sın)dan kopmasının sonuçları, özgünlük ve özgürlük, günbegün sürekli gelmesini beklediğimiz Godot’muzdan çok, günbegün sürekli değişen Godot’larımız hakkında bir yaratım.
Süreç hakkında:
DreamBazaar’ın ilk tohumu 2019 yılında, Suzi Gablik’in The Reenchantment of Art kitabından esinlenerek atıldı. Gablik kitabında, 20. yüzyıl sanatçılarının hayata dair “kötü bir inanç sistemi” geliştirdiklerini ve bunu sanat yapıtlarında işlediklerini belirtiyor. Fakat sanatın ve hayatın yeniden uyandırılması gerektiğini, hayata dair daha “olumlu ve haz dolu” bir bakış açısının “acilen” hayata geçirilmesinin önemini ve bunu yapabilecek tek meslek grubunun ise sanatçılar olduğunu vurguluyor. Yazar, çözüm olarak sanatçılardan, hayatın özünü araştırmalarını beklerken; ritüellerin yeniden yapılandırılmasını ve ekolojik hassasiyetin, canlılığın ve yaşam hazzının altının çizilmesi gerektiğini savunuyor.
Bu bağlamda, berika olarak ilkin, sahnede bir “gökkuşağı yaratmak” istedik. Performatif düzeyde şekillenen bu fikir; bir şey yaratmanın, inşa etmenin tüm psikolojik ve manevi sorumluluk ve durumlarının altını çizmekten geçiyordu. Amalgam adını verdiğimiz bu araştırma projesiyle, İtalya’daki KulturSciok sanat rezidansına 2020 Mayıs ayı için kabul edildik.
İlerleyen zamanda, bu fikri klasik bir tiyatro metni üzerinden işlemeye karar verdik. Okumalar sonucu kendimize en yakın hissettiğimiz yazar Samuel Beckett de olsa; telif hakları sorunu sebebiyle bu fikri de bir zaman sonra rafa kaldırmak zorunda kaldık.
Haziran 2019’da Bodrum Casa dell Arte Otel, iki haftalık bir rezidans sundu. Burada çalışmak istediğimiz hareket bazlı ve performatif ögeleri araştırırken, özgün metin yazımına ve Beckett’in tüm eserlerini incelemeye odaklandık.
Ağustos 2019’da, Hollanda’daki ArtEZ – Master of Theatre Practices Kurumu’nda Can Bora iki haftalık bir rezidansa katıldı. Bu süreç sonunda projenin yüzde sekseni tamamlanmış oldu. Hala adı koyulmamış olan bu proje; metin, hareket, malzeme kullanımı ve imaj yaratımını birbirine bağlarken; öykü bir gezegenden Dünya’yı kurtarmak için elinde minik fidesiyle gelen Adem’in (bir nevi) fantastik yolculuğunu anlatıyordu.
Eylül 2019’da Urla – k2 Nefes Alanı’ndaki on günlük son rezidansımızda ise, Beckett’in koreografik eserlerini inceleyip neyi nasıl yeniden ne bağlamda yorumlayabileceğimizi araştırdık.
Ekim – Kasım 2019’da ise Koma Sahnesi’ndeki provaların ardından, oluşturulan bu “fantastik” yapının İstanbul/ Türkiye coğrafyasında, içinde bulunduğumuz durum ve koşullar sebebiyle çok uygun olmadığına karar vererek; tüm metin yazımı ve oyun tasarımını baştan oluşturduk. Geçmiş rezidanslarda araştırılan ve çıkarılan birçok materyal ve metin, dolayısıyla, rafa kalkmış oldu.
Aralık 2019’da şu andaki tasarımın son hali hazırlanırken, geriye mekan kullanımı ve ışık tasarımı kalıyordu. Koma Sahnesi’nin hali hazırdaki mimari yapısının -oyunun dramaturjik eksenine paralel olarak- tüm olanaklarını kullanıp tüketmek istedik. Bu şekilde oyunun hem bir sahnede, hem bir tiyatroda hem de bir yaşam olanı loft vari bir mekanda gerçekleşmesine olanak sağlayarak, site specific bir görüş benimsedik. Işık tasarımcımız Ayşe Ayter’le, ALTAR (2018)’dan beri “oyuncunun kendi ışığını yapabileceği bir tasarım” hakkında konuşuyorduk. DreamBazaar’da da bu fikri araştırarak, seçimlerimizi mekanda gerçekçi bir atmosfer yaratma ihtiyacıyla normal ışıklardan kullanmaya karar verdik. Ta ki, oyunun son sahnesine kadar.
DreamBazaar, Samuel Beckett’in eserlerinden ilham alarak yazılan/tasarlanan bir oyun. Beckett’in kimi karakter ve oyunlarına müphem atıflarda bulunarak; yalnızlık, tükenme ve tüketme, var oluş krizi, ekolojik alarm gibi temaları incelerken, açık bir ihtimaller kapısını bırakmayı asla ama asla ihmal etmiyor. Adına “umut” ya da inanç verdiğimiz bu açık kapıyı…
Gablik’in dediği gibi: “mutlu ve doygun bir yaşam hakkımızsa, hayata dair düşünce kalıplarımız ve bakış açılarımızın yeniden sorgulanması gerekiyor.”
“Bora, Beckett gibi akıllıca bir şey yapıyor: gerçekten bahsetmek için, önce yalanı sergiliyor.”
Dr. Vasileios – Pavlos Kountouriotis
ArtEZ Tiyatro Pratikleri Master Programı Bölüm Başkanı
Performans sanatçısı, koreograf ve performans teorisyeni
“Bora’nın performansında baskın olan element su gibi de duyulsa, aslında sahneler hava elementinin ağırlığıyla şekilleniyor. Bora, bir biçimde nefes almanın, yaşamanın ihtiyacını vurguluyor.”
Pedro Manuel
Tiyatro sanatçısı, Tiyatro Bilimleri Teorisyeni
