Bu yıl, Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, “27 Mart Dünya Tiyatro Günü”nün festival havasında gerçekleşmesi amacıyla, 26-27 Mart tarihlerinde Devlet Tiyatroları oyunları haricinde 17’si çocuk 69’u yetişkin oyunu olmak üzere, 86 bağımsız tiyatronun oyunlarını Anadolu’nun farklı şehirlerinde seyircilerle buluşturdu. Tiyatro… Tiyatro… Dergisi olarak, Türkiye’de ilk kez Devlet Tiyatroları ve bağımsız tiyatroların 81 ilde aynı günlerde sahne aldıkları festival kapsamında, oyunlarını genellikle büyük şehirlerde sahneleyen bağımsız tiyatroların pek çoğunun ilk kez sahne aldıkları Anadolu şehirlerinde yaşadıkları deneyimlerin hem tiyatrolar hem de bu şehirlerdeki seyirciler açısından oldukça ilginç olacağını düşündük ve festival kapsamında turne yapan kimi tiyatrolardan izlenimlerini aktarmalarını rica ettik.
Deneyimlerini bizimle paylaşan tiyatroların izlenimlerini sizlerle paylaşacağımız bu yazı dizisinin ilk konuğu Rest Tiyatro. Nevşehir’de “İnsan Müsveddesi” oyununu sahneleyen Rest Tiyatro’nun izlenimlerini Genel Sanat Yönetmeni Ragıp Ertuğrul kaleme aldı:
Ragıp Ertuğrul
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’nün koordine ettiği “27 Mart Programı” çerçevesinde REST Tiyatro olarak “İnsan Müsveddesi” adlı oyunumuzla Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Kültür Merkezi salonunda sahne aldık.
Devlet tiyatrolarının da turne sahnesi olarak kullandığı salon, yeterli teknik imkânları ve yardımsever personeli ile verimli bir performans sergilememizi sağladı. 26 ve 27 Mart tarihlerindeki her iki gösterimde de iki yüze yakın biletli seyircimiz vardı. Seyirci kitlesinin özellikle öğrenci ağırlıklı olması bizi son derece umutlandırdı.
Gösterim öncesinde 27 Mart Dünya Tiyatro Günü dolayısıyla Uluslararası Tiyatro Enstitüsü (ITI) Türkiye Merkezi’nin kararıyla bu yıl değerli eleştirmen, çevirmen, yazar Seçkin Selvi tarafından yazılan ulusal Bildiriyi sahneden okuduk. Bildiri seyircinin yoğun alkışını aldı.
Gökay Genç’in yazdığı İnsan Müsveddesi’nde oyuncu Fulden Obiz, alışılagelmiş bir kadın hikâyesini tek kişilik performansıyla seyirciyle buluşturuyor. Ve hikâyenin tüm sıradanlığına rağmen yaşanan aile içi şiddet, toplum baskısı, kıstırılmışlık ve kabullenişler özellikle Anadolu seyircisinde tam karşılığını buluyor. İzleyen çoğu seyirci oyun sonrası kalıp oyuna dair hislerini paylaşma ihtiyacı duyuyor. Nevşehir’deki seyircilerimizin dikkat çeken bir kısmı psikoloji bölümü öğrencisiydi ve hikâyeyi başka bir gözle de izleyip algıladıklarını aktardılar.
Turne oyunlarında iddia edildiği gibi gösterişli dekor ve komedi oyun algısının artık bir ‘şehir efsanesi’ olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Anadolu seyircisi, minimal tasarımlarla ve az sayıda oyuncu ile sunulan sanat işlerini de heyecan ve iştahla kucaklıyor.
Nevşehir halkı, Nevşehir’de bu tür sanat etkinliklerinin az sayıda olmasından dolayı şikayetçi. Olan az sayıda gösterinin duyurusunun yapılmasında da aksaklık yaşanıyor. Zira kentteki etkinliklerden birçok insanın haberinin olmadığını gözlemledik. Biri üniversitenin kültür merkezi biri de Nevşehir Kültür Merkezi olmak üzere kentteki iki salonun çoğunlukla sivil toplum örgütlerinin ve iş dünyasının toplantılarına ev sahipliği yaptığını öğrendik. Toplu ulaşımın akşam saatlerinde olmaması, özellikle üniversitedeki etkinliklere katılımı kısıtlıyor.
Kent merkezi dışındaki Avanos, Göreme ve Ürgüp’te de büyük bir yerleşik nüfus olmasına rağmen etkinliklere katılım, bu nedenlerle mümkün olamıyor. Sanat etkinliklerine bir açlık söz konusu ama ücretsiz konserler ve etkinliklerin getirdiği alışkanlık, bilet alma motivasyonunu azaltmış durumda. Yerel yönetimlerin bu konuda ortak bir bilinç ve hareket geliştirmesi gerekli. Sanat üretimi nasıl bütçesiz olamıyorsa sanat tüketimi için de içinde bulunduğumuz zorlu ekonomik şartları da göz önünde bulundurarak halkın bütçelerinden sembolik de olsa bir pay ayırmaları elzem.
Umuyoruz Bakanlığımızın ve Devlet Tiyatroları’nın desteğiyle gerçekleşen bu gibi etkinlikler daha fazla tiyatro ekibinin dahil olmasıyla, daha büyük kitlelere ulaşabilmek için sürdürülebilir kılınır.
RAGIP ERTUĞRUL
