Son yıllarda çok tartışılan konulardan biri “özel tiyatrolara devlet desteği”... 1982 yılından bu yana, her yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “özel tiyatrolara” yapılan yardımları belirleyen kriterler, son yıllarda daha çok ve farklı veçheleriyle sorgulanıyor. Önceleri daha çok ekonomik, estetik ve etik boyutlarıyla gündeme gelen bu tartışma, son yıllarda ideolojik/politik boyutlarının belirleyici olduğu bir tartışma zemininde ilerliyor.
Bu yıl, Kültür Ve Turizm Bakanlığı 6 milyon 102 bin TL’lik “rekor bir bütçeyi” özel tiyatrolara aktardığını açıkladı. Ancak, kırılan bu rekor da tartışmaları dindirmeye yetmedi! Biz de konunun muhataplarına, özel tiyatroların temsilcilerine bir kaç soru yönelterek görüşlerini almak ve tartışmaya katkı sunmak istedik.
***
Bugün, Tiyatro Pera’nın kurucusu ve sanat yönetmeni Nesrin Kazankaya‘nın sorularımıza verdiği yanıtları paylaşıyoruz okurlarımızla:
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ‘devlet desteği’ için başvuru yaptınız mı? Başvurunuz nasıl sonuçlandı?
Nesrin Kazankaya: Başvurmadık, hiç başvurmuyoruz. Boşuna emek ve çaba. Öylesine bir güvensizlik söz konusu ki, ne sahnelerseniz sahneleyin; ne kadar istikrarlı, tanınan bir tiyatro olursanız olun, taraf olmadıkça yardım alamazsınız gibi görünüyor.
Son yıllarda yaşanan ‘politik, toplumsal ve kültürel yarılmanın’ tiyatro alanına da sıçradığı ve özel tiyatrolara devlet desteğinin de bu yarılma ekseninde şekillendiği yönünde ciddi bir tartışma yaşanıyor. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Nesrin Kazankaya: Bu bir sanatsal destek değil de, sanki bildikleri kişilere ‘ulufe’ dağıtıyorlar. Bir yöntem önermek de anlamsız. Desem ki bir kurul olsun ve somut sanatsal kriterler oluştursun. Peki bu kurul kimlerden oluşacak, kim seçecek o kuruldaki kişileri? Yine büyük bir soru işareti. Bu kurulun tarafsız ve yalnızca ülkenin sanat yaşamını düşüneceğine kim inanır? Aslında manzara son derece açık, ülkemizin hangi kurumunda tarafsız bir yaklaşımla, liyakat bazlı değerlendirme yapılıyor?
Genel olarak, ‘tiyatrolara devlet desteği’ ile ilgili görüşleriniz nedir?
Nesrin Kazankaya: Devletin özel tiyatrolara desteği, hiç bir karşılık beklemeden, özgür bir alanda yaratım yapılabilmesi için olmalı. Kuşkusuz değerlendirmeler, denetlemeler yapılacaktır, sezon içinde kaç kez oynandığı, verilen sözlerin tutulup tutulmadığı gibi. Ancak “ben para verdim, benim istediğim gibi oyunlar oynanmalı” yaklaşımı hakim. Oysa bir çocukla konuşur gibi yalın söylemeliyim: “Evet para verilecek ve hiç karışılmayacak!” Tiyatro desteğinin nasıl işleyeceği için Almanya, İngiltere örnekleri baz alınabilir. Ama her şey dönüp dolaşıp insan malzemesine ve devletin sanat politikasına dayanıyor.
Tiyatro Pera 19. yılında, tek desteği izleyicisi ve bu işi ideal edinmiş oyuncuları. Ülkemizin yargı sistemi, eğitim sistemi gibi asal yapı taşları çağdaş bir düzeye çıkmadıkça bu gibi konuların tartışılması bile çok anlamlı gelmiyor bana.
