Ayşe Draz ve Mehmet Kerem Özel’in unlimitedrag.com’da yayımlanan, Yunanistanlı tiyatro yönetmeni Theodoros Terzopoulos ile yaptıkları söyleşinin bir kısmını okurlarımızla paylaşıyoruz:
On soruluk sohbetler: Theodoros Terzopoulos
Röportaj: Ayşe Draz & Mehmet Kerem Özel
Das Das’ın düzenlediği ve Leman Yılmaz’ın direktörlüğünü üstlendiği İO Uluslararası Tiyatro Festivali İstanbul seyircisini hem göreceli erişilebilir bilet politikası ve belli bir döneme sıkışmaktansa sezona yayılan programı ile hem de önemli uluslararası isimleri misafir etmesiyle çokça heyecanlandıran yeni bir festival. Festival Milo Rau ve Mesut Arslan’dan sonra 3 ve 4 Kasım 2023 ve 8 Ocak 2024 tarihlerinde iki yapıtı ile İstanbul seyircisinin yakından tanıdığı Yunanlı tiyatro yönetmeni Theodoros Terzopoulos’u misafir ediyor. Das Das ve Uniq Hall’de Antik Yunan mitolojisindeki Io karakterinden yola çıkarak sahnede kendisine Yunan sahnelerinin en önemli oyuncularından biri olan Aglaia Pappas’ın eşlik edeceği, Etel Adnan’ın Jenin şiirinden alıntılar içeren ve sanat yönetmenliğini Yunanlı sanatçı Jannis Kounellis’in yaptığı Io adlı yapıtı ve bir Ibsen uyarlaması olan Nora yorumunun sahne alacağı Terzopoulos, On soruluk sohbetler, İO festivali serisinde sıradaki konuğumuz.
Io provalarından, Fotoğraf: Masiar Pasquali
Tiyatronun özü sizce nedir?
Tiyatronun çekirdeği, dönüşüm süreci, sürekli değişim, öteki benliğimizi ve kolektif oluşu arayıştır. Ama her şeyden önce tiyatronun özü, bir çekirdeğin gelişmesidir. Bu çekirdek sürekli kanayan bir yara olabilir; psikolojik, ontolojik ve aşkın boyutta bir yara.
Sanatın dönüştürücü gücüne inanıyor musunuz? Nasıl?
Elbette, dönüşüm kavramına inanıyorum. Heraklitos τα πάντα ρει der, yani “her şey akar”, güneş her gün yenidir. Her şey değişir, dönüşür, her ne kadar biz aynı kaldığımızı düşünsek de. Değişim, dönüşüm, yeniden doğuş, rönesans. Bu nasıl başarılabilir? Tüm duyuları tetikte tutarak, uyanık olarak, empati göstererek; “öteki”ni, farklı olanı hissetme , dinleme, görme yeteneğini sürdürerek, Öteki’nin bizi dönüştürmesine ve değiştirmesine izin vererek.
Bir iş üretirken hangi kaynaklardan beslenir, nelerden ilham alırsınız? Rüyalarınızın işlerinizde etkisi olur mu?
İçime ve dışıma bakarım; tüm uyaranlar duyularımı besler. Özgürce işlev görmeleri ve bilinçaltını, rüyaları, hatta kabusları özgürleştirmek için duyuları açık tutmaya çalışırım.
Nora, Attis Theatre, Fotoğraf: Johanna Weber
Eğer zaten halihazırda bir adı yoksa, üzerinde çalışmakta olduğunuz yapıta adını vermeye ne zaman karar verirsiniz?
Bazen başlık bir çıkmazdan, var olmayan bir şeyden, anlatılamaz olandan ortaya çıkar. Bazen de bir oyuncunun bir jestinden ya da bir leitmotif gibi tekrarlanan bir kelimeden ortaya çıkar, örneğin Alarme’deki gibi. Nora ve Io‘da iki kadın figürüne odaklandım: Nora‘da kahramanın ve onun çıkışının (Exodus) trajik boyutuna dikkat çektim. Io‘da savaşın avladığı bir kadına odaklandım. Sonuçta tiyatronun maskesi kadın maskesidir.
Sanatınızı etkilediğini düşündüğünüz biri veya bir sanatçı var mı, varsa kim?
Akıl hocam ve çalışma arkadaşım olan Heiner Müller ile tanışmam beni derinden etkiledi. Aslında In the Labyrinth: Theodoros Terzopoulos meets Heiner Müller (Labirentte: Theodoros Terzopoulos, Heiner Müller ile Buluşuyor) başlıklı bir kitap var ve bu, Müller’in benim çalışmalarım ve çoğunlukla da düşünce tarzım üzerindeki etkisine tam olarak gönderme yapıyor. Müller bana, klasik ile klasisizm arasındaki farkı ve kabusla bile olsa mit ile olan derin bağlantıyı öğretti.
AYŞE DRAZ – MEHMET KEREM ÖZEL
Sohbetin devamını unlimited’den okuyabilirsiniz. Bağlantı adresi: https://www.unlimitedrag.com/post/on-soruluk-sohbetler-theodoros-terzopoulos
