Afife Tiyatro Ödülleri, dün gece (28 Nisan) Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleşti. Adaylar ve kazananlardan çok, Ali Poyrazoğlu’nun sözcülüğünü yaptığı birçok tiyatronun “izlemeden ödül veriyorsunuz” eleştirisine önce Haldun Dormen’in: “Bu yıkıcı eleştirileri umursamıyoruz, bir kulağımızdan girip, diğerinden çıkıyor.” serzenişinin ardından Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri İcra Kurulu Başkanı Salih Başağa’nın titizlikle hazırlanmış, oldukça uzun konuşması yapılan eleştirilere yanıt niteliğindeydi.
Başağa, “Müzikal ya da Komedi” kategorisinin kaldırılmış
olmasının, komedi ve müzikal oyunların değerlendirme dışı olduğu gibi bir yanılsamanın doğru olmadığını, sadece ayrı bir kategori olmaktan çıkarttıklarının altını çizdi, doğru bir uygulama olduğuna biz de katılıyoruz.
Gecenin ana konusuna ise şu cümle ile başladı Salih Başağa: “Bir yandan Tiyatromuzdaki devinime ayak uydurmak, öte yandan da yaptığımız işe inanmak, uzun soluklu bakmak ve tutarlı olmak zorundayız. Bu da ödül sürecinin, gelip geçici kapris ve etkilerden arındırılıp, istikrarlı bir yaklaşımla yürütülmesi anlamına geliyor.”
Jüri yapısını: “Jürimizde 3 dramaturg, farklı üniversite ve güzel sanatlar merkezlerinde görev yapan 11 tiyatro eğitmeni, 14 tiyatro oyuncusu ve kariyer sahibi 6 tiyatroseverimiz bulunuyor.” diye açıklayan Başağa, temel eleştiri olan, oyunların izlenmemesine ise bankacılık refleksi ile rakamlarla şu açıklamayı yaptı: “Jüri üyelerimiz bu sezon 208 oyun izlediler. Toplamda 1700 kez tiyatroya gittiler. 11 ayrı kategoride, 2836 adayı tek tek değerlendirdiler. Sonuçta 17.176 kez oylama yaparak adayları belirlediler.”
Bu bölümdeki konuşmasında sıklıkla vurguladığı “şeffaflık” bir türlü görünür kılınamadı ya da ben anlayamadım. Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri’nin sorgulanan güvenilirliğini vurgulamak için verilen rakamları daha anlaşılır kılmak için hesap makinesi ile çeşitli işlemler yaptım ama 17.176 kez oylamayı anlaşılır kılacak bir sonuca ulaşamadım ama sezonda sahnelenen 208 oyunu 30’a böldüğümde 7 ay gibi bir sonuçla karşılaşınca, önce gözlerime inanamadım, hemen ardından açıklamanın daha fazla rakamlara boğulmaması için kısa geçildiğini düşünerek, yönetmeliğe yöneldim. Her gün bir oyun izlemenin olanaksızlığı şu yöntemle çözülmüş: “Değerlendirilen oyunun ön eleme puanı en az 9 jüri üyesinin not ortalaması hesaplanarak belirlenir.” denilerek, açıklandığı üzere oyunların bir ön elemeye tabii tutulduğu ve her oyunun en az 9 jüri üyesi tarafından izlendiği anlaşılmakta. Her üye izlediği oyunu, görüşlerini de belirterek bilgisayara girdiğine göre kimin hangi oyunu izlediği İcra Kurulu tarafından bilinmekte olduğu anlaşılıyor.
Şeffaflık Şimdi…
Kendi oyunlarının izlenmediği gibi önemli bir iddiada bulunan: Ali Poyrazoğlu, Behzat Uygur, Nilgün Belgün, Müjdat Gezen, Levent Özdilek, Zafer Diper, Kemal Kocatürk, Metin Zakoğlu ve Kartal Sanat Tiyatrosu’nun “Bu yıl kirletildiği ve değersizleştirildiği için Afife Tiyatro Ödülleri verilmemelidir” iddiasına karşı, Haldun Dormen’in “bir kulağımızdan girip, diğerinden çıkıyor” tavrı ile sınırlı kalınmadı. Salih Başağa tarafından zun uzun yapılan açıklamanın yeterli olmadığı, açıklamalardaki rakamlardan yola çıkarak bir sonuca ulaşmanın da olanaksızlığı ortadayken “şeffaflık” iddiasını hayata geçirmenin tam zamanı. Bu iddialara verilebilecek tek yanıt, iddia sahibi tiyatro insanlarının oyunlarını izleyen “en az 9 jüri üyesinin” isimleri açıklanarak, iddiaların gerçekdışı olduğunun yanıtı verilmiş olur, aksi takdirde iddia sahiplerinin iddiaları daha inanılır olarak ortada duracaktır ki bu da Afife Tiyatro Ödülleri’ne zarar verebilir.
Gezi Direnişi
Korhan Abay, yitirdiğimiz tiyatro insanlarını anma ritüelinin sonunda: “Tiyatrocu olmadıkları için fotoğraflarını ekrana yansıtmadık ama Gezi şehitlerimizi de anmak istiyorum” diyerek, tek tek isimlerini saymaya başladığında salon alkıştan yıkılmaya başladı. Abay’ın “Kara gözlü, kalın kaşlı çocuk izin verselerdi belki de büyük bir aktör olacaktı.” sözleri ile alkışlara hıçkırıklar da eşlik etmeye başladı. Alkışın şiddetini vurgulamak için kullanılan “dakikalarca ayakta alkışlandı” sözü, burada gerçeği ifade ediyordu, gerçekten de dakikalarca ayakta alkışlandı Gezi şehitlerimiz.
Ecem Uzun’u Sahnede İzlemek Gerekirdi
“Yılın En Başarılı Genç Kuşak Sanatçısı” açıklandığında sevinç çığlıkları arasında minicik bir kız sahneye yöneldi, ödülünü tutamadı, konuşma yapmak istedi, yapamadı hatta ayakta durmakta zorlandığında ödülünü veren Cem Uslu’ya tutunmak zorunda kaldı. Bu coşkuyu, sevinci yaşamak gerekirdi… Gençlere verilen bu ödül, gerçekten yerini bulmuş, daha da önemli bir işlev kazanacaktır.
Bir Öneri
Tiyatro… Tiyatro… Dergisi’nin gerçekleştirdiği “Tiyatro Ödülleri” sonlandırılmamış olsaydı (Neden sonlandırıldığı sezon sonunda kapsamlı olarak açıklanacak.) benzer bir kategori eklenmiş ve adı da “Macide Tanır Genç Oyuncu Ödülü” olarak belirlenmişti. Yaşamı boyunca gençlere önem veren, gerçek bir tiyatro aşığı Macide Tanır’ı Afife Jale ile birlikte anılır kılmak fena mı olur?
Özel Ödüller
Üç kategoride verilen, Yapı Kredi Afife Tiyatro Ödülleri’nde bu yıl Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü Münir Özkul’a verildi, Münir Özkul rahatsızlığı nedeniyle gelemediğinden dolayı kızı Güner Özkul tarafından alındı. Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü Ahmet Sami Özbudak’a, Yapı Kredi Özel Ödülü ise Prof. Dr. Zehra İpşiroğlu’na verildi.
Facebook üzerinden düzenlenen “Sahne Senin” ödülleri Başak Kaya, Melih Yılmaz ve Nihal Ergül’e verildi, ödül karşılığı olarak da Ipad ve bir yıllık Müjdat Gezen Sanat Merkezi’nde eğitim bursu verildi.
Ödüller
Yılın En Başarılı Prodüksiyonu: Tiyatro Adam – Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı
Yılın En Başarılı Yönetmeni: Ümit Aydoğdu – Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı – Tiyatro Adam
Yılın En Başarılı Erkek Oyuncusu: Tardu Flordun – Kim Korkar Hain Kurttan – Oyun Atölyesi
Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu: Zerrin Tekindor – Kim Korkar Hain Kurttan – Oyun Atölyesi
Yılın En Başarılı Yardımcı Erkek Oyuncusu: Taner Ölmez – Katil Joe – Tiyatro İn
Yılın En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncusu: Defne Halman – Katil Joe – Tiyatro İn
Yılın En Başarılı Genç Kuşak Sanatçısı: Ecem Uzun – Savaş – Tiyatro Pürtelaş
Yılın En Başarılı Sahne Tasarımı: Barış Dinçel – Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı – Tiyatro Adam
Yılın En Başarılı Giysi Tasarımı: Tomris Kuzu – Huysuz – Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu
Yılın En Başarılı Sahne Müziği: Oktay Köseoğlu – Arturo Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı – Tiyatro Adam
Yılın En Başarılı Işık Tasarımı: Cem Yılmazer – Katil Joe – Tiyatro İn
JÜRİ
Tijen Par (Başkan) – Tiyatro ve Sinema Oyuncusu, Yeditepe Üniversitesi Tiyatro Bölümü Öğretim Görevlisi, Jüri Başkanı
Aslı Şahan – Etkinlik Yöneticisi, Oyuncu, Solist
Aylin Alıveren – Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarı Tiyatro Bölümü Öğretim Görevlisi, Dramaturg
Ayşe Draz – Yeditepe Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı/ITÜ Öğretim Görevlisi
Ayşenil Şamlıoğlu – Tiyatro oyuncusu, eğitmen ve tiyatro yönetmeni
Beki Haleva – Yıldız Teknik Üniversitesi Fransızca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi, Çevirmen, Tiyatro Eleştirmeni
Beste Korkmaz – Yapı Kredi Tiyatro Kulübü Oyuncusu, Bankacı
Bülent Ekuklu – Senarist, Yapımcı, Sinematek Derneği Senaryo Yazarlığı ve Dramatik Yazarlık Eğitimi
Ceren Ercan – Dramaturg, Bakırköy Belediye Tiyatroları Öğretim Görevlisi, Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi, Sinema ve TV Bölümü
Çiçek Dilligil – Tiyatro ve dizi oyuncusu, tiyatro eğitmeni
Demet Taner – Sinema Televizyon / Sanatta Yeterlilik doktorası
Derya Aslan – Tiyatro Oyuncusu
Ebru Soyuerden – Haliç Üniversitesi Konservatuar Bölümü Araştırma Görevlisi
Prof. Dr. Esin Küntay – Hukukçu ve Sosyolog, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi
Göksel Kortay – MSM Konservatuar ve MSM Actor’s Studio Öğretim Görevlisi, Çevirmen, Yönetmen, Oyuncu, Seslendirme Sanatçısı
Hakan Silahsızoğlu – Tiyatro oyuncusu.
Ilgın Sönmez –Genel Yayın Yönetmeni
İzzet Günay – Tiyatro ve sinema oyuncusu.
Kerem Özel – Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Eğitim Görevlisi
Leman Yılmaz – İKSV Direktörü
Mark Levitas – Tiyatro oyuncusu, İstanbul Aydın Üniversitesi Drama ve Oyunculuk Bölümü Öğretim Görevlisi
Merih Tangün – Doç. Dr., Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuarı Tiyatro Ana Sanat Dalı Başkanı, Dublaj Sanatçısı, Yazar
Nil Aykon – İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Emekli Öğretim Görevlisi
Okan Ürün – Tiyatro Oyuncusu,
Onur Turan – Tiyatro ve Müzikal Oyuncusu, Yönetmen Yardımcısı, Orkestra Solisti
Önaç Kanan – Y. Makine Mühendisi, Yönetici / Genel Müdür
Özlem Hemiş – İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı, Sahne Sanatları Bölümü, Tiyatro Anasanat Dalı Öğretim Görevlisi
Özlem Bahar Öç – Sanat tarihçisi, amatör tiyatro oyuncusu ve tiyatro yazarı
Serap Eyüboğlu – Tiyatro oyuncusu, yönetmen ve eğitmen
Serpil Tamur – Tiyatro oyuncusu, tiyatro yönetmeni ve sinema oyuncusu
Sevinç Erbulak – Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
Tolga Pulat – Y.Drama Eğitmeni, Bankacı, Yapı Kredi Tiyatro Stüdyosu Yönetmeni, Oyuncu
Tülay Erünsal – İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Odası Birliği Kadın Kurulu Başkanı
Haber: Mustafa Demirkanlı